Η ευκαιρία της Ελλάδας για εδραίωση κυριαρχικών δικαιωμάτων στα 12 ναυτικά μίλια και η αξιοποίηση της διεθνούς συγκυρίας για μια ασφαλή στρατηγική απέναντι στην τουρκική απειλή.
Εισαγωγη
Η στρατηγική της Ελλάδας για την επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια αποτελεί θέμα μείζονος σημασίας για την ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας, ειδικά στον γεωπολιτικά κρίσιμο χώρο του Αιγαίου. Η κίνηση αυτή, που βασίζεται σε θεμέλια διεθνούς δικαίου, συνδέεται άμεσα με την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, αλλά και με την πρόκληση αποτροπής στρατιωτικών εντάσεων με την Τουρκία, η οποία έχει χαρακτηρίσει το ενδεχόμενο αυτό ως casus belli. Σε αυτό το πλαίσιο, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αναδύεται ως ένας ευνοϊκός δρόμος για την επικύρωση των δικαιωμάτων της Ελλάδας, προσδίδοντας παράλληλα σημαντικά πολιτικά και διπλωματικά πλεονεκτήματα.
1. Νομικη Προσεγγιση και το Δικαστηριο του Λουξεμβουργου
Η Ελλάδα, στηριζόμενη στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, καθώς αυτή η κίνηση αποτελεί καθολικά αναγνωρισμένο δικαίωμα για τα παράκτια κράτη. Σύμφωνα με τον καθηγητή και ειδικό στις θαλάσσιες ζώνες, Θεόδωρο Καρυώτη, το δικαίωμα αυτό είναι “αδιαμφισβήτητο” και αναπόσπαστο μέρος της κυριαρχίας κάθε παράκτιου κράτους. Το ΔΕΕ ενισχύει τη θέση της Ελλάδας στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαίου, προσφέροντας μια πλατφόρμα που υποστηρίζει τη συμμόρφωση των κρατών με το δίκαιο της θάλασσας ως αναπόσπαστο μέρος της έννομης τάξης της ΕΕ.
Πολιτικά, η επιλογή του ΔΕΕ παρέχει στην Ελλάδα έναν μηχανισμό για την προστασία των δικαιωμάτων της μέσω ενός ευρωπαϊκού θεσμού, αποφεύγοντας πιθανές πολυπλοκότητες που θα προέκυπταν από μια διμερή διαμάχη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η στήριξη που μπορεί να εξασφαλιστεί από τα κράτη-μέλη της ΕΕ ενισχύει τη θέση της Ελλάδας, όπως σημειώνουν αρκετοί νομικοί, προσδίδοντας “διεθνή νομιμοποίηση στην ελληνική θέση” και μειώνοντας τον κίνδυνο μιας διμερούς κρίσης με την Τουρκία.
Ειδικότερα:
- Ευνοϊκό πεδίο: Η ΔΕΕ είναι πιο φιλική από τη Χάγη, καθώς εφαρμόζει άμεσα το ευρωπαϊκό δίκαιο. Όπως υποστηρίζει ο διεθνολόγος Νίκος Λυγερός, «το ΔΕΕ ενισχύει την ελληνική νομική θέση, προσφέροντας ασφάλεια δικαίου σε ένα περιβάλλον γνωστό και ευνοϊκό για την Ελλάδα» (πηγή: Συνέντευξη στον ΣΚΑΪ, 2022).
- Προηγούμενες αποφάσεις: Το ΔΕΕ έχει παράδοση υπεράσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των κρατών-μελών, δημιουργώντας έναν ευνοϊκό νομικό κλίμα για την Ελλάδα.
Κύρια Σημεία:
- Το ΔΕΕ εστιάζει στη συνοχή του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου.
- Το Δίκαιο της Θάλασσας προστατεύει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων.
2. Πολιτικη Στρατηγικη & Διεθνεις Συμμαχιες
Η πολιτική στρατηγική της Ελλάδας επικεντρώνεται στην ενίσχυση των διεθνών συμμαχιών, ειδικά μέσω της σύναψης στρατηγικών συνεργασιών με χώρες που έχουν κοινούς στόχους και συμφέροντα στην περιοχή. Η γεωπολιτική κατάσταση στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, ενισχύει αυτή τη στρατηγική. Η συνεργασία με χώρες όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος αποτελεί ισχυρό παράγοντα αποτροπής έναντι της Τουρκίας, ενώ η υποστήριξη από την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες διασφαλίζει την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας.
Επιπρόσθετα, η πρόσφατη ενίσχυση των στρατιωτικών ικανοτήτων της Ελλάδας με την αγορά μαχητικών αεροσκαφών Rafale και άλλων εξοπλιστικών προγραμμάτων από τη Γαλλία προσθέτει μια επιπλέον διάσταση στην αποτρεπτική στρατηγική της χώρας. Η συνεργασία με τη Γαλλία στον αμυντικό τομέα προσφέρει πλεονέκτημα για την Ελλάδα και συμβάλλει στη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής.
Κρίσιμες Συμμαχίες
- Ισραήλ: Οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ είναι πιο στενές από ποτέ, με κοινά στρατιωτικά γυμνάσια και ενεργειακή συνεργασία. Όπως ανέφερε ο πρέσβης Δημήτρης Ράλλης, «η συνεργασία με το Ισραήλ παρέχει ένα ισχυρό αντιστάθμισμα στην τουρκική επιθετικότητα» (πηγή: Καθημερινή, 2021).
- ΗΠΑ: Η στρατιωτική παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στη Σούδα και οι διμερείς αμυντικές συμφωνίες αποτελούν εγγύηση για τη σταθερότητα στην περιοχή.
- Γαλλία: Η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία, που περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας στρατιωτικής υποστήριξης, ενισχύει τη θέση της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας.
3. Το Casus Belli και η Αποτροπη Επιθεσης
Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο συνιστά casus belli. Η Ελλάδα, ωστόσο, έχει σχεδιάσει μια προσεκτική πολιτική αποτροπής, η οποία βασίζεται στην αμυντική ενίσχυση και στην αποδομητική στρατηγική του casus belli της Τουρκίας. Όπως έχει επισημανθεί από έγκυρους αναλυτές, η Τουρκία αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει σημαντικές εσωτερικές προκλήσεις που περιορίζουν την ικανότητά της να προχωρήσει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Ο υψηλός πληθωρισμός και οι ενδογενείς πολιτικές αναταράξεις μειώνουν την ετοιμότητά της για να αντιδράσει δυναμικά.
Η Ελλάδα αποφεύγει προκλήσεις και εφαρμόζει μια πολιτική σταδιακής επέκτασης των χωρικών υδάτων, με πρώτο βήμα την περιοχή του Ιονίου, κάτι που στέλνει ένα σαφές μήνυμα αποτροπής προς την Άγκυρα. Ταυτόχρονα, οι διεθνείς στρατιωτικές ασκήσεις με συμμαχικές δυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελούν μέρος της στρατηγικής αποτροπής.
Ανάλυση Τουρκικής Απειλής
- Προβλήματα Εσωτερικής Πολιτικής: Η οικονομική κρίση και οι πολιτικές αναταράξεις σε σχέση με το Κουρδικό και τον πόλεμο στην Γάζα μειώνουν την ικανότητα της Τουρκίας να απαντήσει στρατιωτικά.
- Εξοπλιστικά Προγράμματα: Η Ελλάδα ενισχύει την άμυνά της, αποκτώντας σύγχρονα οπλικά συστήματα. Οι γαλλικές φρεγάτες και τα μαχητικά Rafale αποτρέπουν τη στρατιωτική απειλή.
Κύρια Σημεία:
- Η απειλή casus belli αποδομείται από τα ενδογενή προβλήματα της Τουρκίας.
- Η στρατιωτική ενίσχυση της Ελλάδας δημιουργεί αποτρεπτική ικανότητα.
4. Συμπερασματα και Προταση Βηματων για την Ελλαδα
Η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει μια σταδιακή και πολυδιάστατη προσέγγιση για την εφαρμογή των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Η στρατηγική περιλαμβάνει την αξιοποίηση του ΔΕΕ και την εδραίωση της θέσης της εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, συνδυάζοντας την πολιτική αποτροπής με ισχυρές διεθνείς συμμαχίες. Η συνεχής ενίσχυση των αμυντικών δυνάμεων, η ενίσχυση της συνεργασίας με την ΕΕ, και η χρήση των διπλωματικών πόρων παραμένουν κεντρικά στοιχεία της πολιτικής της χώρας.
Η επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια, όταν υλοποιηθεί, πρέπει να γίνει με προσεκτικά βήματα ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα στην περιοχή, αποφεύγοντας μια κλιμάκωση με την Τουρκία.
Προτεινόμενα Βήματα
- Πολιτική Συνεννόηση: Ενίσχυση της συνεργασίας με την Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της για στήριξη των ελληνικών θέσεων.
- Διαρκής Ενίσχυση της Άμυνας: Επένδυση σε στρατιωτικό εξοπλισμό και ενίσχυση των σχέσεων με στρατηγικούς συμμάχους.
- Διεθνής Καμπάνια: Ανάδειξη της τουρκικής επιθετικότητας στα διεθνή φόρα για την απομόνωση της Άγκυρας.
Τελικη Εκτιμηση
Η διεθνής συγκυρία είναι ευνοϊκή για την Ελλάδα, που μπορεί να προχωρήσει με στρατηγική ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Ο συνδυασμός νομικής κατοχύρωσης, στρατιωτικής αποτροπής και πολιτικών συμμαχιών ενισχύει την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία.Με την ενίσχυση των συμμαχιών και τη στρατηγική διαχείριση της έντασης, η Ελλάδα μπορεί να κατακτήσει τη σταθερότητα που επιδιώκει.